Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
68 Cards in this Set
- Front
- Back
|
Theoria |
Kennis voor de kennis, niet omdat het nuttig is |
|
|
Natuurfilosofen |
Ordening en verandering van de natuur is rationeel uit te leggen. Opzoek naar 'oerstof' |
|
|
Pythagoras |
Oerwetten: constante, getalsmatige verhoudingen |
|
|
Permenides (Eleaten) |
Denken en zijn is niet los te zien van elkaar. Zintuigen bedriegen |
|
|
Heraclitus (raadselachtig) |
Je daalt nooit tweemaal dezelfde rivier af. 'Oerenergie' is de oorsprong van tegenstellingen |
|
|
Milesiers |
Namen meer 'oersubstantie', bijvoorbeeld water, aan |
|
|
Sofisten |
- Onderwijzers in welsprekendheid. Geven meer om lullen dan om kennis. - Denken over het denken - Ethische maatstaven voor onderzoek - Taal en grammatica verder gebracht |
|
|
Protagoras (sofist) |
Mens is de maat van alle dingen. Enkel relatieve en subjectieve waarheid bestaat. |
|
|
Gorgias |
Er is niets: zo er al ietswas konden we het niet kennen, en als we het konden kennen, konden we het nietmededelen met anderen
|
|
|
Socrates (verloskundige) |
- Socrates als verloskundige: hij bevalt mannen en heeft de geest, niet lichaam. - Hij leert niets, hij onderwijst mensen hun eigen kennis te vinden - Mensen leren hem wat, niet bomen |
|
|
Plato |
- Leerling van socrates - Hoe men met behoeftes omgaat maakt hem goed of slecht - Pas wanneer alle morele zaken op orde zijn kunnen mensen pas echt doen wat voor hen bestemd is - Leraar aristoteles - Sticht acedemie |
|
|
Aristoteles |
- Dingen om ons heen zijn empirisch aanschouwbaar - Vorm is essentie van substantie. De ziel is de vorm van het materiële lichaam - Vegetatief, gewaarwordelijk, en aanschouwelijk - Syllogisme - Eudaimonia (welzijn en geluk) dmv deugdenethiek |
|
|
Deugdenethiek (Aristoteles) |
- Handelen bepaald hoe karaktereigenschappen zich vormen - Kies nuttige, edele en aangename - Vermijd schadelijke, schandelijke en pijnlijke -Kies niet de kant die je geneigd bent, behoud jezelf van genot, kies het tegenovergestelde |
|
|
Aristoteles over poëzie |
- Tragisch effect wanneer goed persoon van geluk naar ongeluk gaat - Belangrijke elementen: familielid, bewust zijn ofworden van acties. - Beste effect: wanneer iemand iets fataals gaat doen enprecies voordat ie het wil doen komt ie tot besef |
|
|
Augustinus |
- God wilt dat mens over vrijheid beschikt - Denken vindt plaat in een religieuze afbakening - Vóór kennis en tegen nieuwsgier |
|
|
Augustinus over tijd |
Verleden, toekomst en tegenwoordige tijd zijn niet detijden maar de tegenwoordige tijd van het verleden, de tegenwoordige tijd vande toekomst en de tegenwoordige tijd van de tegenwoordige tijd. |
|
|
Thomas van Aquino |
Was sterk beïnvloed door Aristoteles, bekritiseerdezijn werk en paste aan naar christelijk inzicht.
|
|
|
Augustinus over deugdenethiek |
De wil is deugdzaam. Het moet niet alleen gekend maar ook gevoeld worden |
|
|
Thomas van Aquino over deugden |
- Karakterdeugden, intellectuele deugden en wil-deugden. |
|
|
De moderne tijd |
- Tijdens de renaissance maken humanisten zich los vande middeleeuwse scholastiek en sluiten zich opnieuw aan bij de oudheid
- Na de verlichting (18e) wordt menkritischer en leert men zelf na te denken. - Begin 19e krijgt redetegenstand van Romantiek (aandacht voor gevoel, cultuur en eigen geschiedenis). |
|
|
Pico (modern times) |
Mensen staan in het ‘midden’van de wereld. De natuur ligt vast, de mens is een onbegrensd wezen. Hetbepaald zelf wie hij/zij wordt.
|
|
|
Machiavelli |
Een heerser die enkel goede eigenschappen bezit is nietrealistisch |
|
|
Etiquette (Erasmus) |
Vroomheid, liefde voor de vrije kunsten enverantwoordelijkheid moet worden geleerd aan kinderen. Ook vergiffenis isbelangrijk |
|
|
Descartes (1592) |
Schreef een boek over natuurverschijnselen die hijwilde verklaren op grond van materie die beweegt volgens de wetten die godheeft ingesteld |
|
|
Hume (1711) |
- empirische filosoof. - wiskunde is a priori kennis - causaliteitsprincipe: het is niet te bewijzen dat het een het ander in werking zet |
|
|
Kant (1724) |
- Kant zocht een balans tussen rationalisme en empirisme - Mensen dragen een bril waardoor de wereld gekleurd is. Bril kun je ook niet afdoen - mensen ervaren de wereld niet hoe hij is, daarom is metafysica wanmetafysica - Causaliteitsprincipe gaat niet op omdat elke ervaring uniek is |
|
|
Kants determinisme en zijn verdediging van de vrije wil |
- Elke handeling is gedetermineerd - Mens is wel vrij wanneer hij zijn (onbewuste) gedrag evalueert - Eerst wordt gekeken naar de motieven om op eenbepaalde manier te handelen. Vervolgens worden motieven beoordeeld in goed ofslecht - Tegenwerping: het is onmogelijk om twee verschillende stellingen te hebben die allebei als juist worden gezien vanuit verschillende standpunten - Keuzevrijheid is niet gelijk aan vrij zijn in de zin van autonomie (zak chips trekt een fysiologische kracht open, niet jij) - morele motivatie staat los van neigingen (deterministisch |
|
|
Rousseau (1712) |
- Vrije wil, uniekheid en autonomie is super - Opkomst van civilisatie minder |
|
|
Rousseau's denkstijlen |
- Model-ofcontractdenken: religieus, rationalistisch en modern denken. - Het historischedenken: rousseau wou niet zo zeer terug naar de natuurtoestand maar hij wougewoon graag solidariteit - Een denkstijlwaarin zijn eigen innerlijke gevoelsleven centraal staat |
|
|
Hermeneutiek
|
- is de studie van de interpretatie van (geschreven) teksten, in het bijzonder van teksten op het gebied van literatuur, religie en recht
|
|
|
nomologisch |
binnen natuurwetten universele wetten en generalisaties |
|
|
ideografisch |
binnen geesteswetenschappen verklaarde unieke gebeurtenissen |
|
|
hermeneutische cirkel |
relatief |
|
|
Sociaal constructionisme |
taal creëert, onderhoudt en wijzigt sociale relaties |
|
|
Narratieve psychologie: |
mens ligt verscholen in het verhaal wat hij verteld. |
|
|
Common-sense-psychologie: |
geheel van psychologische oordelen en nietwetenschappelijke verklaringen voor menselijke gedragingen dat mensen de heledag door gebruiken. is wetenschappelijk verouderd |
|
|
methodenpluralisme |
methode die wordt gehanteerd hangt af van de vraag diewordt gesteld |
|
|
De hedendaagse tijd: het subject als centrum |
Decentrering van het subject: twijfel of subject welautonoom en klaar denkend is. |
|
|
Transcendentaal empirisch dubbelwezen: |
mens is een ‘drager’ van het weten, terwijl hij vanuitde menswetenschappen een object van empirisch onderzoek is. |
|
|
Meesters van het wantrouwen |
volgens Nietzsche en Freud is het subject niet centraalomdat het wordt gedragen door iets anders. |
|
|
Nietzsche |
denken en handelen wordt gestuurd door de wil om macht |
|
|
Jean paul |
- existentie gaat vooraf aan essenti. geen determinist - ontologie: en-soi, pour-soi - bewustzijn is transcendent - vrijheid van de mens wordt ontnomen door anderen: de hel dat zijn de anderen |
|
|
Welke 2 bewustzijnsvormen hanteerde JP? |
- reflexieve: gericht op anderen maar komt terug bij zichzelf - nauwlijkst bewuste reflexiviteit: gaat zo in dingen op dat het zichzelf vergeet |
|
|
Twee soorten existentialisten
|
- christelijke: godheeft de mens geproduceerd aan de hand van een techniek en idee - atheisten: demens treft zichzelf in de wereld aan en bepaalt dan pas zichzelf (existentiegaat vooraf aan essentie) |
|
|
Foucault |
- structuralist - macht als een anoniem systeem waarin mensen niet alssubjecten handelen. |
|
|
archeologie van het weten |
verschillende lagen blootgelegd die vooraf gaan aanhet huidige weten |
|
|
2 manieren om naar discipline te kijken |
- als blokkadegericht op negatieve functies - als panoptisme:een mechanisme waarmee groepen en individuen kunnen worden gecontroleerd,bestudeerd, gedisciplineerd, bewaakt en verbeterd. |
|
|
Belangrijkste principe panopticon |
- mens zit gevangen in een gevangenis die hij zelf heeftgecreerd. - Het is essentieel dat de gedetineerde zichtbaar, maarondoorzichtig is. Het panapticon brengt een automatisering enontindividualisering tot stand - het heeft tenopzichte van peststaat, die gewelddadig en volmaakt isde verschuiving is van de peststaat naar dedisciplinerende samenleving |
|
|
taylor |
- inescapeble framework - erkenning van andere van onze identiteit |
|
|
malaise moderniteit |
hierarchie en orde was niet zo kut opkomst instrumentele rede |
|
|
fenomenologie |
- ponty, husserl - terugkeer naar de zaken zelf. zintuigelijke lichamelijk boven cognitieve. - Husserl : ik denk dat - Descart: ik denk - lichaamsschema - Descart: waarneming gereduceerd tot een vorm van denken |
|
|
Ponty |
- niet pour soi of en soi maar être au monde - fysiologische en psychologische aspecten fantoomlid - ruimtelijkheid lichaam: situationeel - ruimtelijkheid ding: positioneel - leib en Körper: Je voelt de hand. Er is een verschil tussen leib enkorper maar tegelijkertijd is het korper onderdeel van het leib |
|
|
schoonheidsnormen |
Een volledig perspectief vande al niet verkregen schoonheid wordt gevormd wanneer we niet alleen externwaarnemen, maar ook naar het binnenperspectief van de waargenomene kijken.narrative fit: een opmerkelijk kenmerk maakt deel uit van het verhalende deelvan iemand zijn of haar persoonlijkheid. |
|
|
Wittgenstein I |
- Van al waar niet over gesproken kan worden moet men zwijgen - olgens Wittgenstein I kan met taal alleen zinvol worden omgegaan als daarmee "standen van zaken" worden beschreven ( |
|
|
Wittgenstein II |
Taalspelen: verschillende taalspelen zijn van invloed op verschillende situaties |
|
|
Neuro reductie |
- R1 van goddelijke woede naaronweer
- R2 van marley’s geest naar stoornis - R3 van purperen mantel naar mantel van geverfdschapenwol - R3 is neuro reductie |
|
|
Freuds droomarbeid |
- verdichten: een onderdeelgaat voor meerdere onderdelen staan (huis staat voor vrouw)- - Verschuiving: verplaatsenvan de aandacht van het ene naar het andere onderdeel (seks met kathleen vanwerk staat voor seks met buuf) |
|
|
ES |
- primaire drift die streeft naar lust maar ook hetrealiteitsprincipe - seksuele drift endoelgerichte drift |
|
|
ICH |
bemiddelaar tussen es en buitenwereld |
|
|
UBERICH |
Controleinstantie/verbieder |
|
|
conflict es/ich/uberich |
Het es heeft wensen, hetuberich verbied deze en het Ik verdringt ze. Verdringing kan terugkomen opallerlei manieren: dromen, verspreking etc. |
|
|
Lacan en imaginaire |
-imaginaire: een mens ervaart zichzelfaltijd anders dan hij is. Het imaginaire en het echte lichaam liggen ver uitelkaar. Een identificatie met zelf (eigelijk ander) wordt imaginair genoemd.Het IK kan geen ongelijkheid tussen zichzelf en het beeld van de anderaccepteren (Freuds doodsschrift). Het IK staat voor een tweestrijd: hoe meerhet IK zichzelf wordt, hoe meer het IK zich verliest in de ander. |
|
|
Lacan en symbolische orde van taal en wet |
de wereld zoals ze in de taal verschijnt, met alle conceptuele afbakeningen die woorden mogelijk maken. |
|
|
Lacan en het reële a priori |
objectieve buitenwereld, begrepen als onmiddellijk geheel, zonder dat hier al conceptuele grenzen in zijn aangebracht door middel van de taal. Deze orde is voor het subject altijd ongrijpbaar.
|
|
|
Zizek |
- Door de ingeblikte lach worden intieme gevoelensbuiten zichzelf geplaatst (externaliseren). - Interpassiviteit: het belang en het probleem ligt inhet feit dat mensen door nieuwe media niet meer actief, maar passief ervaringenbeleven. |
|
|
ricouer |
- Een subject is verantwoordelijk. Heeft dus een vrijewil
- We staan nooit in een neutrale ruimte. We bevinden onsaltijd in een moreel veld met een bepaalde oriëntatie - fictie de manier om over dewerkelijkheid te schrijven. Rik zegt dat tijd een dimensie is van bewegen. Erbestaat geen ‘nu’. |
|
|
bril van crombay |
we leren alleen onszelf kennen en worden via anderen.Aan de hand van literatuur kan de lezer ook zichzelf leren kennen. We staannooit in een neutrale ruimte |
|
|
Levinas |
- Voorstander van common sense moraal. Common sensemoralen gebruiken onmiddellijke gevoelens die goed of kwaad oproepen als basis(morele sensibiliteit) - Ethiek is iit een moraal, iets wat sensibelemoraliteit probeert te overstijgen om normatieve regels aan het handelen op teleggen op basis van de rede - Alle normen, waarden en respect zijn besmet mettotaliserend denken. Dit is verschrikkelijk en lijdt tot een holocaust - in het gelaat van de ander is het spoor van het goede |
