Biopsychologie Kalat H1. De Geest-Hersenen Relatie

Front 1

Biologische psychologie:

Back 1

de studie van de fysiologische, evolutionaire en ontwikkelingsmechanismen van gedrag en ervaring

Front 2

Biologische verklaringen gedrag

- Vier categorieën van biologische verklaringen:

Back 2

1) Fysiologisch
2) Ontogenetisch
3) Evolutionair
4) Functioneel

Front 3

1) Fysiologische verklaring:

Back 3

beschrijft relatie tussen activiteit van de hersenen en andere organen (fysieke werking van het lichaam) en het bewuste gedrag

Front 4

2) Ontogenetische verklaring:

Back 4

beschrijft de ontwikkeling van een structuur of een gedrag, bijvoorbeeld onder invloed van genen, voeding, ervaringen en de interacties daartussen

Front 5

3) Evolutionaire verklaring:

Back 5

reconstructie van de evolutionaire geschiedenis van een structuur of een gedrag

Front 6

4) Functionele verklaring:

Back 6

beschrijft waarom een structuur of gedrag zich heeft ontwikkelt en welk voordeel dat met zich meebracht

Front 7

Wat wordt bedoeld met het Mind - Body of Mind-Brain probleem?

Back 7

Wat is de relatie is tussen de geest en de hersenen?

Front 8

Dualisme:

Back 8

Standpunt dat de geest en lichaam twee verschillende substanties zijn, mentale en fysieke substantie, die onafhankelijk van elkaar bestaan

Meeste niet-wetenschappers=meeste mensen geloven hierin.

tegenargument: alleen materie en energie kunnen andere materie en energie beïnvloeden (Wet van behoud van Energie)

Front 9

Monisme:

Back 9

Standpunt dat het universum slechts uit een substantie bestaat.

Front 10

Monisme heeft 3 stromingen:

Back 10

1) Materialisme

2) Mentalisme

3) Identity Position

Front 11

Materialisme

Back 11

Alles dat bestaat, bestaat uit materie.

Front 12

Mentalisme

Back 12

Alleen de geest bestaat; de materiële wereld kan alleen bestaan als een geest die waar kan nemen.

Front 13

Identity Position

Back 13

Mentale processen zijn hetzelfde als hersenprocessen, beschreven in andere termen. Geestelijke ervaringen zoals gedachten zijn hetzelfde als hersenactiviteit, maar worden anders omschreven.

Front 14

Bewustzijn als wetenschappelijk onderwerp is lastig. Waarom?

Back 14

We kunnen het niet wetenschappelijk aantonen.

Front 15

Solipsisme:

Back 15

Omdat bewustzijn niet kan worden vastgesteld, zijn we alleen zeker van ons eigen bewustzijn. Solipsisten geloven dat andere mensen droombeelden of robots zijn.

= ook problem of other minds

Front 16

David Chalmers: in discussie over bewustzijn zijn er 2 problemen:

Back 16

1) Makkelijke problemen:
fenomenen van ons bewustzijn die moeilijk wetenschappelijk zijn, maar niet moeilijk filosofisch. bv. zoals verschil tussen wakker zijn en slapen

2) Moeilijke problemen filisofisch:
waarom en hoe een bepaalde hersenactiviteit geassocieerd is met bewustzijn > onbeantwoord

Front 17

Wat wordt er bedoeld met 'the hard problem'?

Back 17

het filosofisch moeilijke probleem waarom en hoe hersenactiviteit verband houdt met het bewustzijn.

Front 18

Hoe verschilt een evolutionaire verklaring van gedrag van de functionele verklaring?

Back 18

evolutionaire verklaring: beschrijft wat is van wat ontwikkeld.

functionele verklaring: beschrijft waarom iets voordelig was en daarom evolutionair geselecteerd om door te geven.

vb kippenvel: evolutionair komt van vroegere primaten waarvan wij afstammen, functioneel: door het opzetten van de vacht lijkt een dier groter en schrikt hij vijanden af, daarom hebben wij nog steeds dat mechanisme, ook al hebben we geen vacht meer

Front 19

1.2 Genetics of Behavior

Genen:

Back 19

chemische verbindingen

die de ontwikkeling v/h individu beïnvloeden
die als geheel worden doorgegeven aan de volgende generatie

Front 20

Chromosoom:

Back 20

een drager van een deel van het erfelijk materiaal (DNA) van een organisme.

Front 21

DNA:

Back 21

DeoxyriboNucleic Acid = Desoxyribonucleïnezuur

biochemisch macromolecuul bestaat uit 2 lange strengen van nucleotiden, die in de vorm van een dubbele helix met elkaar vervlochten zijn.

Front 22

RNA

Back 22

RiboNucleic Acid

model voor de synthese van proteïnen

Front 23

Homozygoot:

Back 23

Een organisme is homozygoot voor een bepaalde eigenschap als het twee identieke kopieën van een gen heeft in een chromosomenpaar.

Front 24

Heterozygoot:

Back 24

Een organisme is heterozygoot voor een bepaalde eigenschap, als het twee verschillende vormen van een gen heeft.

Front 25

Sex-linked genes:

Back 25

genen op de geslachtschromosomen (meestal de X chromosoom)

Front 26

Autosomale genen:

Back 26

genen op de autosomal chromosomes (nl: autosoom)

Front 27

Autosoom / autosomal chromosomes:

Back 27

een chromosoom dat geen geslachtschromosoom is; bij de mens dus niet het X of Y-chromosoom, maar één van de 22 paar andere chromosomen

Front 28

Sex-limited genes:

Back 28

Genen die alleen actief zijn bij een bepaald geslacht,omdat ze geactiveerd worden door geslachtshormonen.

voorbeeld: borstgroei voor vrouwen en borsthaar bij mannen

Front 29

Monozygotic twins

Back 29

identieke tweelingen, een-eiig

Front 30

Dizygotic twins

Back 30

niet-identieke tweelingen, twee-eiig

Front 31

PKU:

Back 31

Phenylketonuria

aangeboren gebrek om het aminozuur phenylalanine te metaboliseren,

leidt tot geestelijke invaliditeit tenzij strikt dieet wordt aangehouden.

Front 32

LaMarck’s evolutie

Back 32

Onjuiste, maar populaire hypothese, die veronderstelt dat het wel of niet gebruiken van bepaalde lichaamsdelen leidt tot een verandering in genen.

Front 33

Evolutionaire psychologie

Back 33

behandelt de evolutie van gedrag, vooral sociaal gedrag

Front 34

Altruïstisch gedrag:

Back 34

een actie die voordeel oplevert voor iemand anders dan degene die het doet (de actor)

Front 35

Mogelijke redenen voor altruïstisch gedrag

Back 35

1) groepsselectie

2) reciprocale altruïsme

3) kin selectie

Front 36

Reciprocaal/wederkerig altruïsme

Back 36

individuen helpen degenen die hen helpen en degenen die ze iemand anders zien helpen

Front 37

kin selectie

Back 37

selectie van een gen voor altruïstisch gedrag dat familie bevoordeelt

bv: het redden van je kinderen ten koste van je leven of het helpen van verre familie (neef/nicht) (als de kosten daarvan niet te hoog zijn)

Front 38

groep selectie

Back 38

altruïstische groepen overleven beter dan minder coöperatieve groepen als er een manier is om niet meewerkende leden te straffen of te verwijderen uit de groep

Front 39

Hersenen bestaan op microscopisch niveau uit 2 soorten cellen:

Back 39

1) Neuronen (zenuwcellen)
2) Gliacellen

Front 40

genetic drift

Back 40

In een relatief kleine, geïsoleerde populatie kunnen genen per ongeluk veel voorkomen.

Een dominant mannetje verspreidt veel van zijn genen, niet alleen de goede, ook de neutrale en slechte genen.

Front 41

3 soorten genen

Back 41

Dominant
Recessief
Intermediair

Front 42

Dominant gen

Back 42

heeft sterke invloed op ontwikkeling in zowel homozygote als heterozygote omstandigheden

Front 43

Recessief gen

Back 43

beïnvloedt ontwikkeling alleen als er geen dominant gen in de cel aanwezig is

Front 44

Intermediair gen

Back 44

als 2 verschillende intermediaire genen aanwezig zijn op een chromosoom komen die allebei tot uiting als mengvorm van beide genen.

voorbeeld: kruising van Leeuwenbekjes rode bloem met witte, dan krijgen nakomelingen roze bloemen

Front 45

Wat is het verschil tussen een sexe gelinkt gen en een sexe gelimiteerd gen?

Back 45

Een sexe gelinkt gen ligt aan een geslachts-chromosoom (meestal de X chromosoom)

Een sexe gelimiteerd gen kan op elke chromosoom liggen, maar wordt geactiveerd door geslachts-hormoon.

Front 46

Er zijn genen gevonden met hoge erfelijkheid voor specifiek gedrag, zoals:

Back 46

eenzaamheid

neuroses

tv kijken

sociaal gedrag

Front 47

Omgevingsmodificatie

Back 47

Gedrag met een hoge erfelijkheidsfactor kan voorkomen worden door omgevingsfactoren te veranderen.

Front 48

Geef een voorbeeld van iets met een hoge erfelijkheidsfactor dat door de omgeving te veranderen kan worden gewijzigd.

Back 48

Bijvoorbeeld een kind met een PKU gen kan op een strikt dieet gezet worden dat mentale schade voorkomt die het gen veroorzaakt.

Front 49

Hoe beïnvloedt een gen gedrag?

Back 49

Direct: Een gen produceert een proteïne dat de bouw van het lichaam of de kans op een bepaald gedrag vergroot.

Indirect: Genen beïnvloeden direct aspecten van het lichaam en gedrag waardoor andere mensen op een bepaalde manier reageren. Die reactie beïnvloedt het gedrag.

Front 50

Gregor Mendel

Back 50

ontdekker van genen

monnik

eind 19e eeuw

Front 51

Charles Darwin 1859: Als bepaalde individuen succesvoller zijn zullen hun genen meer voorkomen in latere generaties. Succesvol waar in? 4x

Back 51

1) vinden van voedsel

2) ontsnappen aan vijanden

3) vinden van partner

4) beschermen van nakomelingen

Front 52

artificial selection / kunstmatige selectie

Back 52

individuen met een bepaalde karakteristiek worden gekozen als ouders voor de volgende generatie

vb: veredelen van gewassen/ fokken van dieren

Front 53

enzymen

Back 53

biologische katalysatoren die chemische reacties in het lichaam reguleren

Front 54

multiplier effect

Back 54

genen leiden initieel tot bepaald gedrag/lichaamsbouw dat tot een reactie van de omgeving leidt die het gedrag/lichaamsbouw versterkt

voorbeeld: muzikale of sportieve aanleg > lof en lessen van ouders > betere muzikale en sportieve prestaties

Front 55

H1.3 Het gebruik van dieren in onderzoek


Redenen voor onderzoek op dieren

Back 55

1) onderliggende mechanismen van gedrag zijn vergelijkbaar tussen diersoorten

soms makkelijker te onderzoeken in niet-menselijke soorten
2) interesse in diersoort zelf
3) informatie over de menselijke evolutie
4) legale / ethische beperkingen maken onderzoek op mensen onmogelijk

Front 56

Minimalisten:

Back 56

tolereren dieronderzoek afhankelijk van
1) waarschijnlijke onderzoekswaarde

2) hoeveelheid ongemak/pijn v/h dier

3) soort dieren

Front 57

- Abolitionisten:

Back 57

geen compromis: dieren hebben zelfde rechten als mensen

dieren in kooien = slavernij (ook huisdieren)

doden van dieren = moord (ook voor voedsel, kleding, wetenschappelijk onderzoek)

Front 58

principle of the 3 R's

Back 58

wetgeving om welzijn van dieren wetenschappelijk onderzoek verbeteren
Replace - onderzoek vervangen door alternatieven

Reduce - aantal dieren verminderen

Refine - ongemak en leed verminderen door onderzoek aan te passen