Náttúrufræði Kafli 5

Front 1

Hvað er taugboð?

Back 1

Rafboð sem berst eftir taugaþræði

Front 2

Dæmi um starfsemi sem er undir stjórn ósjálfráðu taugakerfisins

Back 2

Hjartslættinum, vöðvum í æðum og hreyfingum maga og þarma

Front 3

Hvað er miðtaugakerfið?

Back 3

Samanstendur af heilanum og mænunni

Front 4

Hvað er úttaugakerfið?

Back 4

Samanstendur af öllum taugum líkamanns

Front 5

Lýstu því hvernig taugaboð berast frá einni taugafrumu til annarrar

Back 5

Taugamót er staðurinn þar sem síma endi tengist himnu annarrar frumu, ef fruman hinum megin við taugamótin er taugafruma geta ný taugaboð kviknað í henni

Front 6

Hversu margar eru taugafrumurnar í heilanum um það bil

Back 6

Hundrað milljarða taugafruma

Front 7

Hvað er það sem verndar heilann

Back 7

Höfuðkúpan

Front 8

Hvert er hlutverk hvelatengslanna

Back 8

Tengja saman vinstra og hægra heilahvel og þau innihalda milljónir taugaþráða

Front 9

Hvað kallast þær taugar sem bera við til heilans?

Back 9

Skyntaugar

Front 10

Hvað kallast þær taugar sem bera boð frá heilanum?

Back 10

Hreyfitaugar

Front 11

Hvað gerir stóri heilinn ?

Back 11

Í honum finnst allur persónuleikurinn okkar, stjórnar meðvituðum hreyfingum og gerir okkur kleift að hugsa

Front 12

Hvað gerir litli heilinn?

Back 12

Stjórnar jafnvægi, á þátt í að samhæfa og fínstilla vöðvahreyfingar

Front 13

Hverjar eru héldu orsakir höfuðverkjar

Back 13

Spennu höfuðverkur og mígreni, streita hefur áhrif á báðar gerðir

Front 14

Hvað er lesblinda

Back 14

Erfiðleikar við lestur og skrift. Ekkert með greind að gera

Front 15

Hvað er athyglisbrestur og ofvirkni

Back 15

Fela í sér að barn á erfitt með að vera kyrrt og halda einbeitingu

Front 16

Hvernig er alvarlegt þunglyndi meðhöndlað?

Back 16

Lyfjum og samtalsmeðferð

Front 17

Hvaða afleiðingar getur skaði á mænu haft

Back 17

valdið því að einstaklingur missir alla tilfinningu og hreyfigetu í þeim hluta likamanns sem sködduðu tauga brautirnar náðu til áður

Front 18

Orsakir slags?

Back 18

Blóðtappi stíflar æð í heila eða æð í heila opnast og það blæðir inn í heilavefinn

Front 19

Hvað getur orsakað heilalömun?

Back 19

Sýkingum á meðgöngu eða erfiðleikum i fæðingu

Front 20

Hvers vegna taka likamshlutarnir mismikið rými á hreyfisvæðinu?

Back 20

fer eftir því hve flóknar hreyfingar hans eru

Front 21

Hvað er aðsetur lyktarskynsins

Back 21

Í efri hluta nefholsins

Front 22

Hversu margar eru bragðgerðirnar sem við skynjum?

Back 22

5

Sætt, súrt, salt, beiskt og bragðfylling

Front 23

Hvað gerir heilastofnin?

Back 23

Sjórán meðal annars öndun, kyngingu og blóðrás

Front 24

Hvar á líkamanum eru skynfæri snertingar flest?

Back 24

Fingurgómum, vörum, lófum, iljum og kynfærum

Front 25

Hvers vegna finnum við litið bragð af matnum þegar við erum kvefuð?

Back 25

Því að lyktarefnin ná ekki til lyktarskynsfrumnanna í nefholinu

Front 26

Hvaða afleiðingar getur skaði á mænu haft

Back 26

Ehv missir alla tilfinningu og hreyfigetu í þeim hluta likamanns

Front 27

Hvar brotna ljósgeislarnir á leið sinni inn í augað?

Back 27

Svolítið á glærunni fremst í auganu en aðallega við að fara í gegnum augasteininn sem er fyrir aftan sjáaldrið

Front 28

Hvað heita skyrnfrumur augans og hvert er hlutverk þeirra

Back 28

Keilur og stafir

Keilur nema liti

stafir eingöngu svart og hvítt

Front 29

Hvað er miðgróf

Back 29

Svæði á sjónu þar sem skynfrumur eru flestar oh sjónin því skörpust

Front 30

Hvar er aðsetur lyktarskynsins

Back 30

Í efri hluta nefholsins

Front 31

Hvað er blindblettur

Back 31

Svæði á sjónunni þar sem sjóntaugin liggur út frá auganu

Front 32

Hversvegna sjáum við allt grama í rökkri

Back 32

Því þá er ljósstyrkurinn of lítill til að keilurnar sem greina liti séu virkar

Front 33

Hvað heita heyrnarbeinin

Back 33

Hamar, steðji og ístað

Front 34

Hvað er starfssvæði í heila ?

Back 34

Svæði sem er sérhæft til tiltekins starfs. T.d málsvæði, hreyfisvæði

Front 35

Hvar eru skynfrumur heyrnarinnar?

Back 35

Kuðungnum

Front 36

Hvert er hlutverk kokhlustarinnar?

Back 36

Jafnar þrýstinginn milli koks og hlustar

Front 37

Hvað veldur sýkingu í eyrum?

Back 37

Veirur eða bakteríur berast upp úr kokinu í gegnum kokhlustina upp í hlustina og valda bólgu þar

Front 38

Hver eru helstu hlutverk hormóna

Back 38

Bera boð með blóðinu og til frumna líkamans

Front 39

Nefndu nokkra innkirtla sem mynda hormón

Back 39

Eistu, eggjastokkar, nýrnahettur

Front 40

Hvað eru vefaukandi sterar

Back 40

Tilbúin testósterón, karlkynhormón

Front 41

Hvert er hlutverk heiladingulsins

Back 41

Stýrir hversu mikið af hormónum þeir mynda

Front 42

Hvaða áhrif hefur adrenalín á líkamann

Back 42

Það er myndað í nýrnahettunum

Þá eykst hjartsláttartíðni og blóðþrýstingurinn hækkar.

Front 43

Hvers vegna hafa sykursjukir of mikinn sykur í bloðinu

Back 43

Líkami þeirra nær ekki að mynda insúlín

Front 44

Hvaða áhrif hefur það ef skjaldkirtillinnstarfar ekki rétt?

Back 44

Getur myndum skjaldkirtilshormóns orðið ýmist of lítið eða of mikið

Front 45

K

Back 45

K

Front 46

Hvað getur gerst ef maður fær innsúlínlost og hvaða ráð er ið því?

Back 46

Hann verður fölur og gæti misst meðvitund. Ráð við því er að dreka ehv eða borða eins fljótt og hægt er sem inniheldur sykur

Front 47

J

Back 47

J

Front 48

Hvað gerist í einföldu mænuviðbragði?

Back 48

Sársaukaboðið berst hratt með skyntaugaþráðum til mænunnar og síðan berst hreyfitaugaboð hratt þaðan um hreyfitaugaþræði til vöðvans sem kippir líkamshlutanum undan sem finnur fyrir sársauka

Front 49

Skammtímaminni

Back 49

Alls konar óþarfa sem við hugsum þá stundina

Front 50

Langtímaminni

Back 50

Persónulegar upplifanir, mál og margkomar þekkingar

Front 51

hvernig er virkni heilans þegar við sofum

Back 51

Á einni nóttu förum við i gegnum u.þ.b 5 lotur, hver lota felur í sér djúpsvefn sem er brotin upp af korters draumsvefni

Front 52

Hvers vegna taka likamshlutarnir mismikið rými á hreyfisvæðinu?

Back 52

Hversu stór hluti heilabarkar hreyfisvæðisins er lagður undir hvern líkamshluta fer eftir því hve flóknar hreyfingar hans eru

Front 53

Haða aðferðir eru notaðar til þes að rannsaka heilann og aðra hluta taugakerfisins

Back 53

Heilaafrit, sneiðmynda taka og segulómun