Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
40 Cards in this Set
- Front
- Back
- 3rd side (hint)
Frumeind
|
Allt efni gert úr frumeindum. Minnsta byggingarefnið. Geta tengst saman í stærri einingar og myndað sameindir.
|
Minnsta byggingarefnið
|
|
Sameind
|
Frumeind sem tengst hafa saman, nokkur stykki af sama frumefninu saman.
|
S með 8 niðri
|
|
Frumefni
|
Efni sem ekki er hægt að brjóta meira niður. Annað hvort táknuð með einum stórum staf eða einum stórum og einum litlum- H,Cl
|
H, Cl, N, Br
|
|
Efnasamband
|
Tvö eða fleiri frumefni saman - H2O
|
|
|
Efnablanda
|
Frumefni+efnasamband eða efnasamband+efnasamband
|
|
|
Öreindir
|
Róteindir og nifteindir eru í kjarna hverrar frumeindar og rafeindir á hvolfum í kringum kjarnann.
|
3 litlar eindir
|
|
Róteind
|
Stundum kölluð prótóna og er táknuð p+ vegna þess að hún er plúshlaðin.
|
|
|
Nifteind
|
Stundum köllum noutrona og er táknud n0 vegna þess að hún hefur enga hleðslu.
|
|
|
Rafeind
|
Stundum kölluð elektróna og er táknuð e- vegna þess að hún er mínushlaðin
|
|
|
Hreint efni
|
Frumefni eða efnasamband
|
|
|
Hamur
|
Efni geta verið í þremur "hömum", þ.e.a.s. eftir því hvernig efnið er viðkomu. Hamur efnis ræðst af bræðslu- og suðumarki þess.
|
|
|
Storkuhamur
|
Ef efni er hart/storknað er það í storkuham. Alþjóðlegt tákn storku hams er "s", solid. Frosið vatn er t.d. H2O (s)
|
Hart
|
|
Vökvahamur
|
Ef efni er blautt viðkomu er það í vökvaham. Alþjóðlegt tákn vökvahams er "l", liquid. Vatn í vökvaham er bara venjulegt drykkjarvatn og er táknað H2O (l)
|
Blautt
|
|
Lofthamur
|
Ef efni er loftkennt eða gaskennt er það í loftham. Alþjóðlegt tákn lofthams er "g", gas. Vatn í lofyham er vatnsgufa eða móða og tákn þess er H2O (g).
|
Gufa
|
|
Bráðnun
|
Bráðnun er það þegar efni fer úr storkuhan og yfir í vökvaham, t.d. klaki að bráðna
|
|
|
Uppgufun
|
Þegar efni fer úr vökvaham og yfir í loftham
|
|
|
Þétting
|
Þegar efni fer úr loftham og yfir í vökvaham.
|
|
|
Storknun
|
Þegar efni fer úr vökvaham og yfir í storkuham, t.d. þegar vatn frýs.
|
|
|
Stofuhiti
|
Þegar talað er um stofuhita er jafnan verið að tala un 25°C
|
|
|
Staðalþrýstingur
|
|
hektópaskölin
|
|
Leysing
|
Efni leysist upp í vökva, t.d. sykur í vatni, kaffi eða tei
|
|
|
Hamskipti
|
Þegar efni skipta um ham
|
|
|
Efnahvarf
|
Róttækustu efnabreytingarnar. Bruni er dæmi um efnajvarf. Þegar kerti brennur eyðist kertavaxið smátt og smátt en það hverfur ekki sporlaust, ný efni koma í staðinn. Þegar kerti brennur myndast t.d. vatn.
|
|
|
Parasameind
|
Súrefni er dæmi um parasameind.
O2, H2, N2,Cl2 |
|
|
Formúla
|
Formúla matarsalts er t.d. NaCl
|
|
|
Massi
|
Öll efni eiga sér massa, massi er svipaður og þyngd en samt ekki það sama. Massi er oftast táknaður með u-i vagna þess að það væri alltof löng tala ef hún væri gefun upp í gr. Róteindir og nifteindir eru með svipaðan massa en rafeindir etu með mun minni svo að massi frumeindar byggist aðallega á kjarna hennar.
|
|
|
Sameindamassi
|
Massi allra frumeinda í tiltekinni sameind
|
|
|
Sætistala
|
Sætistala segir til um hversu margar róteindir eru í tiltekinni frumeind.
|
|
|
Jón
|
Frumeind breytist í jón með því að gefa frá sér eða taka til sín rafeindir.
|
|
|
Plúsjón
|
Ef frumeind gefur frá sér rafeindir eru fleiri plúsar og þá er jónin plúshlaðin.
|
|
|
Mínusjón
|
Þegar jón tekur til sín rafeindir eru fleiri mínusar og þá er jónin mínushlaðin.
|
|
|
Samsett jón
|
Jónir sem gerðar eru úr frumeindun af tveimur eða fleiri frumefnum, NH4 +, NO3 -, CO3 2-
|
|
|
Demókrítos
|
Grikki sem var uppi á 5. öld f.Kr. í m setti fyrstur fram atómkenninguna í m John Dalton endurvakti seinna.
|
|
|
John Dalton
|
Hans atómkenning er sú að allt efni sé gert úr litlum ögnum, frumeindum. Frumeind er ekki hægt að búa til og ekki er hægt að eyða frumeind. Frumeindir tiltekins frumefnis eru eins, jafnstórar- og þungar.
|
|
|
Aristóteles
|
Grikki frá 5. öld f.Kr. Hann var ósammála Demókrítusi.
|
|
|
Antoine Lavoasier 1
|
Hann er oft nefndur faðir nútíma efnafræði.
|
|
|
Antoine Lavoasier 2
|
Honum tókst að sundra vatni í tvö efni, vetni og súrefni.
|
|
|
Antoine Lavoasier 3
|
Hann lýsti því yfi að ekki væri hægt að sundra frumefnum.
|
|
|
Antoine Lavoasier 4
|
Hann leyfði sér að efast um að jarðneski hlutir væru samsettir úr 4 frumefnum: vatni, jörð, lofti og eldi.
|
|
|
Antoine Lavoasier 5
|
Með tilraunum sínum tókst honum að sýna fram á að efni sem menn höfðu áður talið að væru frumefni voru í raun samsett, þ.e.a.s. gerð úr efnum sem virtust vera raunveruleg frumefni.
|
|