Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
193 Cards in this Set
- Front
- Back
- 3rd side (hint)
|
MONOMERI |
molekule koje ne sadrže više od 30 atoma C |
|
|
|
POLIMERI |
izgrađeni od monomera |
|
|
|
Navedi monomere: proteina, nukleinskih kiselina i polisaharida |
aminokiseline, nukleotidi, jednostavni šećeri |
|
|
|
Svojstva monosaharida |
jednostavni šećeri, slatki, topljivi u vodi |
|
|
|
Podjela monosaharida |
trioze, pentoze, heksoze |
|
|
|
Pentoze? Formula? |
riboza C5H10O5 i deoksiriboza C5H10O4 |
|
|
|
Formula heksoza? Nabroji |
C6H1206, fruktoza, glukoza i galaktoza |
|
|
|
Drugi nazivi za glukozu? |
grožđani šećer, krvni šećer, dekstroza |
|
|
|
Što je dekstroza |
glukoza |
|
|
|
Drugi naziv za fruktozu, gdje se nalazi |
voćni šećer, u voću povrću i medu |
|
|
|
Drugi naziv za galaktozu i gdje ju nalazimo |
mliječni šećer, u mliječnim proizvodima |
|
|
|
Što su disaharidi i koja im je formula? |
oni nastaju spajanjem dvaju monosaharida, C12H22O11 |
|
|
|
Kako nastaju disaharidi |
spajanjem dvaju molekula monosaharida glikozidnom vezom uz utrošak jedne molekule vode |
|
|
|
Što je saharoza? |
glukoza plus fruktoza |
|
|
|
Gdje se nalazi saharoza? |
u šećernoj repi i trsci |
|
|
|
Što je laktoza |
glukoza plus galaktoza |
|
|
|
Gdje se nalazi laktoza? |
u mlijeku sisavaca |
|
|
|
Koji je enzim potreban za razgradnju laktoze |
laktaza |
|
|
|
što je maltoza |
2 molekule glukoze |
|
|
|
Gdje se nalazi maltoza i kako se još naziva |
pivarski slad, u žitaricama |
|
|
|
Za što je važna maltoza? |
za proizvodnju piva i dijetetskih proizvoda |
|
|
|
Što su polisaharidi, svojstva |
Složeni ugljikohidrati, nisu slatki i nisu topivi u vodi |
|
|
|
Koliko molekula glukoze sadrže polisaharidi |
100 do 10000 |
|
|
|
Nabroji 4 polisaharida |
Škrob, celuloza, hitin, glikogen |
|
|
|
Oblik škroba? |
glukoza u spiralnim lancima |
|
|
|
Gdje se nalazi škrob i čemu služi |
pričuvna hrana biljkama, u sjemenkama žitarica, gomolju krumpira i sl. |
|
|
|
Čime se dokazuje škrob |
Lugolovom otopinom |
|
|
|
Što je Lugolova otopina |
kalij jodidna otopina |
|
|
|
Oblik celuloze? |
glukoza u nitima koje čine snopiće |
|
|
|
Zašto čovjek ne može probaviti celulozu |
jer ne sintetizira potreban enzim |
|
|
|
Zašto je celuloza važna u čovjdkovoj prehrani? |
jer potiče peristaltiku crijeva |
|
|
|
Gdje nalazimo celulozu? |
Ona izgrađuje stijenke biljnih stanica i nekih gljiva |
|
|
|
Za što koristimo celulozu? |
za proizvodnju papira, namještaja, tkanina,... |
|
|
|
Gdje se nalazi glikogen? |
on je pričuvna hrana u stanicama čovjeka i životinja |
|
|
|
oblik glikogena? |
molekule glukoze povezane u razgranate lance |
|
|
|
Kad glikogen nastaje u organizmu? |
kad se u organizmu nađe višak glukoze |
|
|
|
U kojim se stanicama pohranjuje glikogen? |
u stanicama jetre i poprečno prugastih mišića |
|
|
|
Kolika može biti zaliha glikogena u jetri? |
500g |
|
|
|
Što je jetreni šećer? |
glikogen |
|
|
|
Što izgrađuje hitin? |
hitinsku kutikulu kukaca i člankonožaca te stijenke gljiva i lišajeva |
|
|
|
Zašto je hitin važan za izgradnju oklopa i stijenki? |
jer je otporan na vanjske utjecaje i nije topljiv u vodi |
|
|
|
Što ulazi u sastav lipida? |
C O H i P |
|
|
|
Što su lipidi |
masti i ulja |
|
|
|
U čemu jesu a u čemu nisu ropljivi lipidi? |
Nisu u vodi, jesu u organskim otapalima |
|
|
|
Navedi neka organska otpala |
benzen, eter |
|
|
|
Što se s lipidima događa u vodi? |
rasprše se u sitne kapljice i tvore emulziju |
|
|
|
Tri ulige lipida u organizmu |
rezerve hrane, izgradnja biomembrana i prijenos signala između stanica |
|
|
|
Koji organski spojevi nisu polimeri? |
lipidi |
|
|
|
Što su lipidi po kemijskom sastavu? |
Esteri glicerola i triju viših masnih kiselina |
|
|
|
koja je Valencija glicerola u lipidima |
tri |
|
|
|
Što su masti a što ulja |
Masti su lipidi na sobnoj temp. kruti, a ulja na sobnoj temp. tekući |
|
|
|
Što su masti a što ulja |
Masti su lipidi na sobnoj temp. kruti, a ulja na sobnoj temp. tekući |
|
|
|
Zašto su masti krute a ulja tekuća? |
Masti imaju zasićene masne kiseline a ulja nezasićene. |
|
|
|
Razlika između zasićenih i nezasićenih masnih kiselina? |
Zasićene imaju jednostruke veze a nezasićene dvostruke pa se savijaju |
|
|
|
Primjeri zasićenih? |
palminska, stearinska |
sita sam svega pa odem na plažu pod palme i buljim |
|
|
Primjeri nezasićenih masnih kiselina |
oleinska, linolna |
|
|
|
Na koje 4 skupine dijelimo lipide prema funkciji? |
Neutralne masti, fosfolipidi, steroidi i voskovi |
|
|
|
Gdje nalazimo voskove? Zašto? |
kao premaz na lišću mediteranskog bilja jer sprječavaju isušivanje |
|
|
|
Drugi naziv za neutralne masti? |
trigliceridi |
|
|
|
Čemu služe neutralne masti? |
skladištenje energije i hrane, zaštita od hladnoće (loj ili salo) |
|
|
|
Kolika je normalna zaliha neutralnih masti u čovjeka? |
20kg |
|
|
|
Oslobađa li se više energije razgradnjom lipida ili ugljikohidrata? |
lipida, 2× više |
|
|
|
Drugu naziv za fosfolipide? |
digliceridi |
|
|
|
Opiši građu fosfolipida. |
Na glicerol su vezane dvije molekule masnih kiselina i jedna fosfatna skupina; polarna glava (glicerol i fosfat) i nepolarni repovi (masne kiseline) |
|
|
|
Što su amfipatske molekule? primjer? |
Molekule koje imaju hidrofobni i hidrofilni dio, npr. digliceridi |
|
|
|
Što je polarni a što nepolarni dio fosfolipida |
Polarna je glava od glicerola i fosfata a nepolarni rep od masnih kiselina |
|
|
|
Zašto fosfolipidi grade stanične membrane |
jer su amfipatske molekule |
|
|
|
Koje su molekule u početku biološke evolucije bile najpogodnije za stvaranje prvih stanica u vodi? |
fosfolipidi |
|
|
|
Što su micele |
kružne tvorevine koje fosfolipidi tvore u vodi |
|
|
|
Što rade steroidi? |
Reguliraju biokemijske procese u stanici |
|
|
|
u koju skupinu organskih spojeva spadaju steroidi |
u lipide |
|
|
|
Koji je najpoznatiji steroid? |
kolesterol |
|
|
|
Što kolesterol radi u membranama stanice? |
daje elastičnost |
|
|
|
Koji se hormobi sintetiziraju iz kolesterola? |
spolni (estrogen progesteron i testosteron) te hormoni kore nadbubrežne žlijezde (aldosteron i kortizol) |
|
|
|
Gdje se kolesterol nalazi u kristaliničnom obliku? |
u krvnoj plazmi, živčanim tkivima i žučnim kamencima |
|
|
|
zašto je štetna povećana konc. kolesterola u krvi? |
momže dovesti do ateroskleroze, moždanog udara ili koronarne bolesti srca |
|
|
|
ATEROSKLEROZA |
začepljenje krvnih žila |
|
|
|
KORONARNA BOLEST SRCA |
začepljenje koronarnih arterija |
|
|
|
Koje su moguće štetne posljedice korištenja steroida u body buildingu? |
Akne, razvoj grudi u muškaraca, oštećenja jetre,... |
|
|
|
Koje molekule sačinjavaju najveći dio suhe tvari stanice? |
proteini |
|
|
|
Kako se dokazuje prisutnost bjelančevina? |
octenom kiselinom jer koaguliraju |
|
|
|
Građa proteina? |
aminokiseline povezane peptidnom vezom |
|
|
|
PEPTIDNA VEZA |
veza između karboksilne skupine i aminoskupine uz oslobađanje jedne mol. vode |
|
|
|
opiši građu jedne aminokiseline |
na atom ugljika vezana je karboksilna skupina, aminoskupina, radikal i vodik |
|
|
|
Karboksilna skupina |
COOH |
|
|
|
aminoskupina |
NH2 |
|
|
|
Što je radikal? |
promjenjiižvi dio aminokiseline |
|
|
|
Što je polipeptid? |
protein od 100 ili više aminokiselina |
|
|
|
što je polimerni lanac |
polipeptid |
|
|
|
Po čemu se razlikuju aminokiseline? |
po radikalu |
|
|
|
Koliko ima vrsta aminokiselina |
dvadesetak |
|
|
|
Što je dipeptid, tripeptid? |
dvije, odnosno tri aminokiseline |
|
|
|
Kako se dijele aminokiseline? |
na esencijalne i neesencijalne |
|
|
|
Što su neesencijalne aminokiseline? |
one što ih sintetizira organizam čovjeka |
|
|
|
Nabroji neesencijalne kiseline |
alanin arginin asparagin asparaginska kiselina cistein glicin glutamin glutaminska kiselina prolin serin tirozin |
|
|
|
Što su esencijalne aminokiseline? |
organizam čovjeka ih ne može sam sintetizirati |
|
|
|
Nabroji esencijalne aminokiseline. |
histidin leucin izoleucin metionin fenilalanin treonin triptofan valin |
|
|
|
Podjela proteina prema ulozi? |
strukturni, obrambeni, regulacijski i prijenosni |
|
|
|
Nabroji neke strukturne proteine. |
keratin, kolagen, miozin |
|
|
|
Što su obrambeni proteini? |
protutijela ili imunoglobulini |
|
|
|
Što se regulacijski proteini? |
membranski prenosioci, hormoni |
|
|
|
Primjer transportnog proteina? |
hemoglobin |
|
|
|
Uloge proteina u organizmu? |
izgradnja, prijenos, regulacija, obrana |
|
|
|
O čemu ovisi vrsta bjelančevine? |
O vrsti, broju i redoslijedu aminokiselina |
|
|
|
Koje su molekule nositelji biološke specifičnosti i zašto? |
Proteini jer se aminokiseline mogu vezati na mnogo načina |
|
|
|
Koje su strukturns razine proteina? |
primarna, sekundarna, tercijarna i kvartarna |
|
|
|
PRIMARNA STRUKRURA PROTEINA |
određena brojem vrstom i redoslijedom aminokiselina |
|
|
|
SEKUNDARNA STRUKRURA PROTEINA |
Ovisi o povezivanju i savijanju lanaca aminokiselina, vodikove veze |
|
|
|
TERCIJARNA STRUKRURA PROTEINA |
završno slaganje lanaca u prostoru, vodikove veze i disulfidni mostovi |
|
|
|
KVARTARNA STRUKRURA PROTEINA |
slaganje više proteinskih podjedinica u jednu molekulu |
|
|
|
Kako djelimo proteine prema složenosti građe? |
na složene i jednostavne |
|
|
|
Što su jednostavni proteini, oprimjeri |
Građeni samo od aminokiselina, npr. albumini, histoni, globulini |
|
|
|
Što su složeni proteini? |
Kad su na njih vezane još neke molekule |
|
|
|
Koji su složeni proteini? |
glikoproteini, nukleopriteini, kromoproteini |
|
|
|
Šro se događa razgradnjom aminokiselina tijekom metabolizma? |
oslobađa se aminokiselina i izlučuje se u obliku uree |
|
|
|
Koje su molekule specifične za organizam i sintetiziraju se po genskoj uputi? |
proteini |
|
|
|
Kako se zove grana biologije koja proučava proteine? |
proteomika |
|
|
|
Što su enzimi? Drugi naziv? |
biokatalizatori, omogućuju, ubrzavaju i pospješuju kemijske reakcije u organizmu |
|
|
|
Što se događa s enzimima tijekom kem.reakcija? |
ne mijenjaju se i ne troše |
|
|
|
Što su enzimi po sastavu? |
proteini |
|
|
|
Na koji način ubrzavaju enzimi kemijske reakcije? |
snižavaju energiju aktivacije |
|
|
|
Što utječe na aktivnost enzima? |
temperatura, pH, konc. supstrata,,.... |
|
|
|
SUPSTRAT |
tvar na koju djeluje enzim |
|
|
|
AKTIVNO MJESTO |
dio na supstratu na koje se veže enzim |
|
|
|
navedi neke enzime |
ptijalin, pepsin, amilaza,... |
|
|
|
po kojem modelu djeluju enzimi |
ključ i brava |
|
|
|
Što je specifičnost djelovanja enzima |
djeluju samo na određene tvari u u određenim uvjetima |
|
|
|
KOENZIM |
male neproteinske molekule vezane na enzim |
|
|
|
primjeri koenzima |
NADPH, Q10 |
|
|
|
uloga enzima Q10 |
regulira energetske procese u mitohondriju |
|
|
|
uloga NADPH |
prenosi elektrone u stanici |
|
|
|
Tko je i kad otkrio DNA? |
Friedrich Mischer 1869. |
|
|
|
Kakva je građa DNA? |
dva spiralna polinukleotidna lanca povezana međusobno slabim vodikovim vezama |
|
|
|
Koji je monomer nukleinskih kiselina? |
nukleotid |
|
|
|
Koje su glavne razlike u građi DNA i RNA? |
DNA ima dva lanca a RNA jedan, DNA ima timin a RNA uracil, DNA ima deoksiribozu a RNA ima ribozu |
|
|
|
Od čega je izgrađen nukleotid? |
od šećera pentoze ili heksoze, dušične baze i fosfatne skupine |
|
|
|
Koji dio nukleotida uzrokuje da su DNA I RNA kiseline? |
fosfatna skupina |
|
|
|
Kako se dijele dušične baze |
na purinske i pirimidinske |
|
|
|
Koje su purinske baze |
adenin i gvanin |
|
|
|
Koje su pirimidinske baze |
citozin, timin i uracil |
|
|
|
Gdje se nalazi uracil? |
na RNA |
|
|
|
Kako glasi pravilo komplementarnosti? |
Gvanin i citozin povezuju se trostrukom vodikovom vezom a timin i adenin dvostrukom |
|
|
|
Gdje se nalaze molekule DNA u stanici? |
u jezgri, mitohondrijima i plastidima |
|
|
|
Što je gen? |
odsječak molekule DNA |
|
|
|
Čime upravljaju geni? |
sintezom proteina u stanici |
|
|
|
Tko je otkrio strukturu DNA i kad? Kad su dobili Nobela? |
Watson, Crick, Wilkins i Franklin, 1953. Nobela su dobili 1962. |
|
|
|
Što su još otkrili Watson i Crick osim strukture DNA? |
načelo replikacije |
|
|
|
Koliki je promjer molekule DNA? |
2nm |
|
|
|
Koliki je razmak između nukleotida? |
0.34nm |
|
|
|
Kakve su građe dušične baze? |
prstenaste |
|
|
|
Kakvom se vezom međusobno povezuju nukleotidi? |
kovalentnom fosfodiesterskom |
|
|
|
Kako se nazivaju početak i kraj polinukleotidnog lanca? |
početak je 5' a kraj 3' |
|
|
|
Zašto se molekule DNA sažimaju? |
jer su dugačke, da bi se spriječilo pucanje |
|
|
|
Navedi stupnjeve sažimanja DNA. |
Nukleosom, solenoid, super omče, kromosom |
|
|
|
Što je nukleosom? |
Molekula DNA namotana na 8 molekula histonskih proteina |
|
|
|
Kada se super omče pretvaraju u kromosom? |
na početku mejoze i mitoze |
|
|
|
Koja se DNA struktura vidi svjetlosnim mikroskopom? |
kromosom |
|
|
|
Gdje se u stanici nalazi RNA? |
u jezgri i citoplazmi |
|
|
|
Koja su tri tipa RNA? |
ribosomska, glasnička (messenger) i transportna |
|
|
|
Koje vrste RNA ima najviše i koliko? |
rRNA, 60 do 80% |
|
|
|
Gdje se sintetizira ribosomska RNA? |
u jezgrici |
|
|
|
Što je uloga ribosomske RNA? Gdje se ona nalazi u stanici? |
izgradnja ribosoma; sinteza u jezgrici, kasnije u citoplazmi |
|
|
|
Gdje nastaje mRNA? |
u jezgri |
|
|
|
Kako se zove proces nastanka mRNA? |
transkripcija ili prepisivanje |
|
|
|
Kuda mRNA prolazi da bi došla iz jezgre u citoplazmu? |
kroz pore na membrani jezgre |
|
|
|
Što radi mRNA? |
prenosi gensku uputu iz jezgre u citoplazmu |
|
|
|
Zašto mRNA prenosi gensku informaciju? |
da bi se mogli sintetizirati proteini; ona je kalup za sintezu proteina |
|
|
|
KODON |
tri nukleotida na RNA |
|
|
|
KOD |
tri nukleotida na DNA |
|
|
|
ANTIKODON |
tri nukleotida na tRNA |
|
|
|
Koliko ima tRNA? |
1 do 2% |
|
|
|
Gdje se sintetizira tRNA? |
u jezgri |
|
|
|
Kako djeluje tRNA? |
ona izlazi iz jezgre u stanicu, svojim antikodonom prepoznaje kodon mRNA (translacija ili prevođenje), na sebe veže zadanu aminokiselinu te se tako sintetizira protein |
|
|
|
Koliko postoji vrsta tRNA i zašto? |
dvadesetak jer je toliko i aminokiselina |
|
|
|
Koliko ima tRNA? |
10 do 15% |
|
|
|
Koje su dvije uloge nukleotida u stanici? |
izgradnja nukleinskih kiselina i pohrana energije |
|
|
|
Što se dogodi kad se na nukleotid s bazom adenin veže još jedna fosfatna skupina, zatim još jedna? |
nastaje prvo adenozin difosfat a zatim adenozin tei fosfat |
|
|
|
Koji je puni naziv nukleotida s bazom adenin? |
adenozin mono-fosfat |
|
|
|
U kojim se nukleotidima pohranjuje energija? |
ADP I ATP |
|
|
|
U kojem dijelu ADP i ATP molekula se pohranjuje energija? |
u vezama između fosfatnih skupina |
|
|
|
Što se događa kad se AMP pretvara u ADP i ATP? |
energija se pohranjuje |
|
|
|
Što se događa kad se ATP pretvara u ADP i AMP? |
energija se oslobađa |
|
|
|
Što je nukleozid? |
nastaje kad nukleotid otpusti sve fosfatne skupine;samo šećer i dušična baza |
|
|
|
U koje se sve molekule može pohranjivati energija nastala metabolizmom? |
u ADP, ATP i kreatin fosfat |
|
|
|
Kojoj skupini biomolekula pripada vosak? |
lipidima |
|
|
|
Što razgrađuju lipaze? |
lipide |
|
|
|
Koji je spoj ishodište procesa sinteze spolnih hormona? |
kolesterol |
|
|
|
Kojoj skupini ugljikohidrata pripada škrob? |
polisaharidima |
|
|
|
Što je ktabolitička reakcija? |
reakcija razgradnje |
|
|
|
Navedi tri vrste lipida u staničnoj membrani. |
fosfolipidi, kolesterol, glikolipidi |
|
|
|
Što razgrađuhu proteaze? |
bjelančevine |
|
|
|
U kojem procesu sudjeluje enzim DNA polimeraza? |
u replikaciji DNA |
|
|
|
Koji enzim razgrađuje škrob? |
alfa amilaza |
|
